Dezinformacja w cyberprzestrzeni (fake news)

Czym jest dezinformacja?

Przyjmuje się, że dezinformacja to zamierzona i konsekwentna formuła przekazu informacji (w fałszywych lub zmanipulowanych) i fabrykowanie takiego przekazu poprzez tworzenie różnego rodzaju fałszywych dokumentów, organizacji itd., które wprowadzają w błąd (powodują powstanie obrazu świata niezgodnego z rzeczywistością) i wywołują określone efekty w postaci:

• podejmowania przez odbiorcę błędnych decyzji
• wytworzenia poglądu
• działania lub jego braku

Zgodnych z założeniami podmiotu dezinformacyjnego.

Słowo „dezinformacja” ma swój źródłosłów w języku rosyjskim. Cechowała rosyjską praktykę wprowadzania w błąd celem osiągnięcia taktycznych i strategicznych korzyści (wizerunkowych, politycznych, finansowych i militarnych). W rosyjskich warunkach dokonuje się podziału podmiotów dezinformujących na:

1. Czarne (koordynowane przez wywiad państwowy);
2. Szare (koordynowane przez kremlowski rząd) posługują się organizacjami z sektora pozarządowego i organizacjami międzynarodowymi;
3. Białe (koordynowane przez kremlowski rząd) posługują się państwowymi agencjami wywiadowczymi;

Nie oznacza to, że wcześniej nie posługiwano się dezinformacją. Już Sun Zi w swoim traktacie „Sztuka wojenna” pisał o umiejętności podporządkowania sobie nieprzyjaciela bez walki”.

Jak działa dezinformacja?

Twórcy dezinformacji wykorzystują niedoskonałości ludzkiego umysłu, mechanizm wywierania wpływu i inne zjawiska opisane w psychologii w celu osiągnięcia celów, w tym politycznych, ideologicznych czy finansowych.

Fake news – jak z nim walczyć?

CZYM SĄ FAKE NEWSY?

Pomimo, że nie przyjęła się żadna definicja fake newsów, to ogólnie można je określić jako nieprawdziwe wiadomości lub inaczej formę przekazywania informacji, która opiera się na celowej dezinformacji lub oszustwie, rozprzestrzenianej poprzez drukowane i nadawcze serwisy informacyjne, media elektroniczne czy serwisy społecznościowe. Informacje te są pisane i publikowane w celu wprowadzenia w błąd, albo w celu uzyskania finansowych lub politycznych korzyści. Często stosują chwytliwe nagłówki w celu zwrócenia możliwie dużej uwagi.

Natomiast według Komisji Europejskiej:

• dezinformacja to możliwe do zweryfikowania nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd informacje – tworzone, przedstawiane i rozpowszechniane w celu uzyskania korzyści gospodarczych lub wprowadzenia w błąd opinii publicznej, które mogą wyrządzić szkodę publiczną.
• Szkoda publiczna obejmuje zagrożenia dla demokratycznych procesów politycznych i kształtowania polityki oraz dla dóbr publicznych, takich jak ochrona zdrowia obywateli UE, środowisko naturalne lub bezpieczeństwo. Dezinformacja nie obejmuje: błędów sprawozdawczych, satyry i parodii ani wyraźnie oznaczonych stronniczych wiadomości i komentarzy.

Należy rozróżnić nieprawdziwe i wprowadzające w błąd fałszywe wiadomości od satyry lub parodii, która jest przeznaczona dla humoru, ale nie ma na celu wprowadzenia odbiorców w błąd.

JAK ROZPOZNAĆ FAKE NEWS?